حالِ خوش سدهای مازندران

به گزارش ایرنا، مازندران که همواره از آن به‌عنوان یکی از مناطق پرآب فلات ایران یاد می‌شود، چندین سال با تنش‌های آبی مواجه شده بود. این استان پس از سه سال‌ترسالی، بار دیگر در شرایط خشکسالی شدید قرار گرفته بود، به‌طوری که به‌گفته مسئولان و کارشناسان، سال آبی پشت‌سرگذاشته شده یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی مازندران در ۱۰ سال اخیر بوده است و مهم‌ترین دلیل بروز این وضعیت نیز کاهش بارندگی‌ها و پیرو آن کم‌شدن حجم آب رودهای این استان است و به این موضوع باید افزایش دمای هوا در زمستان و بهار و ذوب‌شدن زودهنگام برف ارتفاعات به‌عنوان یکی از منابع تامین آب استان را نیز اضافه کرد، هرچند که نشانه‌های خشکسالی و تنش آبی در سراسر مازندران دیده می‌شود، اما مناطق شرقی این استان بیشتر از سایر نقاط در معرض تنش آبی قرار دارند.

کارشناسان خشکسالی را بارش کمتر از حد معمول که منجر به تغییر الگوی آب وهوایی می شود، تعریف کرده اند و در همین راستا نیز خشکسالی از نظر هواشناسی به حالتی از خشکی ناشی از کمبود بارندگی اطلاق می‌شود.

خشکسالی به طور معمول براساس درجه خشکی در مقایسه با مقادیر نرمال یا میانگین و طول دوره خشکی تعریف می شود. تعاریف خشکسالی هواشناسی باید به صورت موردی برای هر منطقه خاص درنظر گرفته شود چرا که شرایط جوی که موجب کمبود بارش می شود، از منطقه ای به منطقه دیگر تغییر می کند.

از دیدگاه اقلیم شناسان، خشکسالی یک پدیده طبیعی است که در اثر تغییرات الگوه‌های آب وهوایی ناشی از کاهش نزولات جوی کمتر از حد معمول خود به خود به وجود می آید و ادامه آن موجب عدم تعادل اکولوژیکی و هیدرولوژیکی می شود.

از طرفی چون از دیدگاه جغرافیایی تعریف خشکسالی مفهومی مکانمند است، شدت خشکسالی در هر محل تابعی از ضریب تغییرپذیری بارش در همان محل است بنابراین از نظر اقلیم شناسی خشکسالی قابل تعیین است به طوری که در این روش درجه خشکسالی و ترسالی تعیین می شود.

مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین‌های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می‌کند. تولید حدود یک میلیون تن برنج، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و انواع محصولات باغی در مازندران سبب شده که این استان به عنوان قطب تولید محصولات باغی و کشاورزی کشور همواره مورد توجه باشد.

براساس آمارهای شرکت آب منطقه ای مازندران، ‌این استان ۱۲۰ رشته رودخانه اصلی و فرعی به طول مجموع حدود هفت هزار کیلومتر دارد که بخش مهمی از آب مورد نیاز کشاورزی این استان از این رودخانه‌ها تامین می‌شود.

در حال حاضر ۸۷۸ قطعه آب‌بندان با مساحت مجموع ۱۶ هزار و ۵۵۸ هکتار در این استان فعال است که حدود ۳۵ هزار هکتار از کشتزارهای استان را زیر پوشش قرار می‌دهد.

علاوه بر این منابع آبی، ‌ مازندران دارای ۱۱ سد است که ذخیره گاه مناسب آبی برای کشاورزی استان به شمار می رود.

در این ارتباط مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا نوید روزهای خوب آبی را داد و اظهار کرد: سه سال خشکسالی را پشت‌سر گذاشتیم و امسال ۱۷ درصد میزان روان‌آب‌ رودخانه‌ها افزایش داشته و ذخیرگاه‌ها وضعیت مناسب‌تری دارند.

حیدر داوودیان با اعلام اینکه این بدین معنا نیست که در شرایط آبی خوبی قرار داریم، ادامه داد: وضعیت بارندگی‌های امسال مناسب بوده و ۳۵۴ میلی‌متر بارش داشتیم که نسبت به دوره دراز مدت کاهش ۲ درصدی را نشان می‌دهد.

وی نوید سرریز سد البرز یا همان سد آیت‌الله صالحی مازندرانی در پایان فروردین پیش‌رو را داد و گفت: سد شهید رجایی نیز که پارسال ۵۰ میلیون مترمکعب ذخیره داشت با افزایش بیشتر از ۲ برابری در حال حاضر ۱۳۰ میلیون مترمکعب ذخیره دارد که اتفاق خوبی برای کشاورزی و تامین آب شرب ساری است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران اضافه کرد: در حال حاضر ذخیره آبی پشت سدهای مازندران به نسبت پارسال ۱۰۰ میلیون مترمکعب بیشتر است که این امر نوید روزهای خوبی برای کشاورزی است اما نوبت‌بندی آب در تابستان یک ضرورت است چرا که باید با یک ذخیره مناسب به استقبال سال‌های آتی برویم.

وی نگرانی خود را در حوزه دشت هراز به عنوان بزرگترین دشت شالیکاری مازندران عنوان کرد و گفت: ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومترمربع ذخیره برفی هراز به سه هزار و ۵۰۰ کیلومترمربع رسیده که روند خوبی است و پیش‌بینی می‌شود بارندگی‌ها در فصل پیش‌رو وضعیت نرمالی داشته باشد.

داوودیان کشت دوم برنج را ممنوع دانست و خاطرنشان کرد: در گذشته برای کشت دوم تنها اخطار صادر می‌کردیم درحالی که در آینده برای حفظ ذخایر آبی باید به سمت جریمه برویم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران از آبگیری ۷۴ درصدی آب‌بندان‌های استان خبر داد و گفت: در استان ۱۲۰ هزار حلقه چاه دارای پروانه و چهار هزار چاه غیرمجاز داریم.

وی با اشاره به مسدودکردن ۲۰۰ حلقه چاه در سالجاری، افزود: در فصل کشاورزی یکی از چالش‌هایی که کشاورزان با آن مواجه هستند، سوخت است چراکه کشاورزانی که پروانه معتبر ندارند نمی‌توانند از سامانه موردنظر سوخت دریافت کنند.

وی با اعلام اینکه آب منطقه‌ای مازندران ۲۶ طرح را در دست اقدام دارد، گفت: از ۲۷ هزار میلیارد ریال اعتباری که از منابع مختلف برای مازندران تامین شد ۲۲ هزار میلیارد ریال تاکنون تخصیص یافته که ۹ مجتمع آبرسانی در دست ساخت است و سال آینده آبرسانی به شهرهای گروه الف به پایان می‌رسد.

داوودیان ادامه داد: در طرح آبرسانی به شهرهای گروه الف بابل و بابلسر به سرانجام رسیدند و خط انتقال فریدونکنار نیز ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران از آماده افتتاح بودن پل زیرقوسی سد گلورد و جاده‌های دسترسی آن خبر داد و گفت: آبگیری گلورد شروع شده و هم‌اکنون ۱۴ میلیون مترمکعب ذخیره دارد.

داوودیان با اشاره به اینکه تنها ۱۲ درصد آب‌های سطحی استان مهار شده است، افزود: سد هراز به تنهایی می‌تواند ۱۴ درصد آب‌های سطحی استان را مهار کند و اتمام آن بسیار ارزشمند است.

وی ادامه داد: سد هراز از سال ۱۴۰۱ سرعت خوبی گرفته و از ۱۵۰ متر ارتفاع آن، ۸۶ متر ساخته شد و تلاش می‌کنیم با مولدسازی زمین‌های مازاد، سد هراز را هرچه زودتر به پایان برسانیم.