دریای خزر یکی از بزرگترین دریاچهها در جهان است که در حوزه جغرافیایی کشورهای روسیه، ایران، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان قرار دارد. این دریاچه طولانی حدود 1200 کیلومتر است و در شمال ایران و جنوب روسیه قرار دارد. در طول تاریخ، مناطق حاشیه دریای خزر برای تجارت و تبادلات اقتصادی بسیار مهم بودهاند و به تدریج شهرهای پرجمعیتی در این مناطق تشکیل شده است.
شهرسازی مدرن در شهرهای حاشیه دریای خزر بهبودی قابل توجهی در زیرساختها و خدمات عمومی شهری به همراه داشته است. با توجه به رشد و توسعه شهری در این مناطق، این شهرها در دهههای اخیر تحولات بزرگی را تجربه کرده اند. سیستمهای آبیاری، تأمین آب، برق و گاز، شبکههای صرفه جویی در مصرف انرژی و مدیریت پسماند بهبود یافته اند. علاوه بر این، راهها، پلها، فضای سبز و امکانات رفاهی مدرن مانند پارکها، باغها و مراکز خرید نیز در این شهرها ایجاد شده است.
با توجه به توسعه شهری و بهبود زیرساختها، خدمات عمومی نیز بهبود یافته اند. مدارس، بیمارستانها، کتابخانهها، مراکز خرید و خدمات دیگر در مناطق حاشیه دریای خزر به شکلی بهتر و حرفه ای تر ارائه میشوند. علاوه بر این، تحقیقات و توسعه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در این شهرها تقویت شده است. این امر موجب فراهم شدن امکانات ارتباطی مدرن مانند اینترنت پرسرعت و تلفنهای همراه شده است که به شهروندان این مناطق امکان دسترسی به اطلاعات و خدمات مختلف را میدهد. به طور کلی، شهرسازی مدرن در شهرهای حاشیه دریای خزر باعث بهبود زیرساختها و خدمات عمومی شهری شده است و به توسعه پایدار و رشد اقتصادی این مناطق کمک کرده است.
بله، بسیاری از این شهرها برنامههای گردشگری منحصر به فردی دارند که توجه گردشگران را به خود جلب میکنند. برخی شهرها به خاطر آثار باستانی و تاریخی خود مشهور هستند. به عنوان مثال، شهرهایی مانند رم در ایتالیا، مکزیکو سیتی در مکزیک و اصفهان در ایران دارای آثار باستانی فراوانی هستند که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب میکنند. این شهرها برنامههای گردشگری متنوعی از جمله تورهای تاریخی و فرهنگی، موزهها و مکانهای تفریحی را برای گردشگران فراهم میکنند.
علاوه بر آثار باستانی، برخی شهرها نیز به خاطر طبیعت زیبایی که در اطراف آنها قرار دارد، معروف هستند. به عنوان مثال، شهرهایی مانند کوئینزتاون در آفریقای جنوبی، کوئنزلند در استرالیا و بانف در نپال دارای مناظر طبیعی استثنایی هستند که جذابیت زیادی برای گردشگران ایجاد میکنند. این شهرها برنامههای گردشگری متنوعی از جمله تورهای طبیعت گردی، کوهنوردی و ورزشهای آبی را برای گردشگران فراهم میکنند.
اما اینجا در شهرهای حاشیه دریای خزر از گلستان گرفته تا گیلان و حتی کشورهای همسایه با توجه به بافت تاریخی شگرف منطقه و در کنار آن طبیعت بی نظیر شهرهایی نظیر چالوس، بابلسر، تنکابن، رامسر و … یقیناً پتانسیل عظیمی در تحول صنعت گردشگری در این شهرها به چشم میخورد که با مدیریتی صحیح و هدفمند علاوه بر رونق اقتصادی در این شهرها به تبادل فرهنگها و اداب و رسوم و اشتغال نیز کمک خواهد کرد.
شهرسازی مدرن در مناطق مختلف جهان به طور کلی به افزایش اشتغال و رونق اقتصادی منطقه کمک کرده است. با ایجاد زیرساختهای مناسب و ارائه خدمات شهری مدرن، شهرها به مرکز تجاری و صنعتی تبدیل شدهاند که میزان اشتغال به طور قابل توجهی افزایش یافته است. ساخت و ساز و توسعه زیرساختها از جمله ساخت و بهسازی جادهها، بنادر و فرودگاهها، احداث مراکز تجاری و مسکونی، ایجاد پارکها و فضاهای سبز و سایر امکانات شهری مدرن، فرصتهای شغلی جدیدی را ایجاد کرده است. همچنین، وجود یک شبکه حمل و نقل عمومی موثر و دسترسی آسان به خدمات اساسی مانند بهداشت و آموزش، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی منطقه ایفا میکند.
با این حال، شهرسازی مدرن همچنین میتواند تاثیرات منفی بر روی اشتغال و رونق اقتصادی منطقه داشته باشد. به عنوان مثال، در برخی شهرها، توسعه نامتعادل و فقرازدیکی بین مناطق مختلف شهری ایجاد کرده است. همچنین، افزایش هزینههای مسکن و مواد غذایی در برخی مناطق شهرسازی مدرن، میتواند بر روی رونق اقتصادی و قدرت خرید مردم تاثیر منفی بگذارد. همچنین، برخی از سیاستهای شهرسازی مدرن ممکن است به بیکاری و از کارافتادگی منجر شوند، زیرا تغییرات ساختاری در برخی صنایع و شغلها را ایجاد میکنند. بنابراین، برای دستیابی به یک شهرسازی مدرن که به افزایش اشتغال و رونق اقتصادی منطقه کمک کند، نیاز به برنامهریزی دقیق و متوازن است تا تاثیرات منفی آن کاهش یابد.
با توسعه شهرسازی مدرن در مناطق روستایی و مناطق دورافتاده، مشکلات زیست محیطی به شدت افزایش یافته است. یکی از این مشکلات، تخریب منابع طبیعی محلی است. با احداث ساختمانها و زیرساختهای جدید، بسیاری از منابع طبیعی مانند جنگلها، مراتع و رودخانهها تخریب شده و زیستگاه بسیاری از گونههای حیوانی و گیاهی نابود شده است. این باعث کاهش تنوع زیستی و افزایش فرآیند تخریب محیط زیست میشود.
همچنین، با افزایش جمعیت در مناطق شهری، مشکلات زیست محیطی نیز افزایش مییابد. از جمله این مشکلات میتوان به آلودگی هوا، صدا و فضای سبز کمتر اشاره کرد. افزایش تعداد خودروها و صنایع در مناطق شهری باعث افزایش آلودگی هوا و ایجاد مشکلات تنفسی برای ساکنین میشود. صداهای شهری نیز باعث ایجاد استرس و اختلال در روند زندگی افراد میشود. همچنین، کمبود فضای سبز در شهرها باعث افزایش درجه حرارت و کاهش کیفیت هوا میشود. این مشکلات زیست محیطی باعث کاهش کیفیت زندگی ساکنین شهری میشود و نیازمندیهای اساسی مانند آب و هوا تمیز و فضای سبز را برای آنها به خطر میاندازد.
وجود شهرهای مدرن در حاشیه دریای خزر میتواند به تنوع فرهنگی و تاریخی این مناطق کمک کند. این شهرها میتوانند به عنوان مراکز فرهنگی و گردشگری جذاب برای مسافران و گردشگران علاقه مند به شناخت فرهنگ و تاریخ این مناطق عمل کنند. با احداث شهرهای مدرن در این مناطق، امکانات و خدمات مدرنی مانند هتلها، رستورانها، فروشگاهها و سایر امکانات تفریحی و گردشگری نیز در این مناطق ایجاد خواهد شد. این امکانات مدرن میتوانند جذابیت توریستی این مناطق را بالا ببرند و در نتیجه به توسعه و رونق اقتصادی این مناطق کمک کنند.
علاوه بر این، شهرهای مدرن در حاشیه دریای خزر میتوانند به حفظ و حراست از تنوع فرهنگی و تاریخی این مناطق کمک کنند. با احداث شهرهای مدرن، میتوان از نگهداری و حفظ ساختارهای تاریخی و معماری موجود در این مناطق مراقبت کرد و آنها را به عنوان جاذبههای گردشگری معرفی کرد. همچنین، با وجود شهرهای مدرن، امکانات و فضاهای عمومی مورد نیاز برای فعالیتهای فرهنگی و هنری نیز در این مناطق فراهم میشود. این اقدامات میتوانند به حفظ و تقویت تنوع فرهنگی و تاریخی این مناطق کمک کنند و به آنها ارزش افزوده بیشتری ببخشند.
بطور کلی شهرسازی مدرن همراه با نگاه جذب توریست در شهرهای حاشیه دریای خزر، میتواند به توسعه صنعت گردشگری در این مناطق کمک کند. با بهرهگیری از تکنولوژیهای پیشرفته در طراحی شهرها و فراهم کردن تسهیلات و خدمات مناسب برای توریستان، میتوان به جذب تعداد بیشتری از گردشگران و افزایش درآمد شهرها و مناطق حاشیه دریای خزر دست یافت. همچنین، بهترین استفاده از منابع طبیعی و حفظ محیط زیست نیز از جمله اهداف شهرسازی مدرن در این مناطق است.
بی شک استان مازندران با دارابودن منابع عظیم طبیعی و دسترسی مستقیم به بزرگترین دریاچه جهان بایستی جزءی از پیشرفتهترین استانهای حاشیه درای خزر باشد اما چیزی که مشهود است کمبود خلاقیت و در کنار آن سوء مدیریت در راس هرم مدیریتی استان است جایی که میتوان با چشم اندازی آینده نگر برای توسعه و پیشرفت، شهرهای حاشیه دریای خزر به سرعت به عنوان مراکزی پیشرفته و پویا در منطقه شناخته شود اما اینگونه نیست.
سید محمد علی تقوی/
دیدگاهتان را بنویسید